Đá Quý
Phân biệt Ngọc Jadeit tự nhiên và Ngọc Jadeit đã qua xử lý
Th9
Phân biệt ngọc Jadeit đã qua xử lý
Như bài trước, chúng ta đã biết và biết cách phân loại các loại Ngọc Jadeite dựa trên mức độ xử lý, can thiệp vào chất lượng của Ngọc nhằm nâng cao chất lượng, thẩm mỹ.
Để phân biệt được ngọc Jadeit đã qua xử lý bằng các phương pháp khác nhau cần thiết phải nhờ tới các chuyên gia có kinh nghiệm với sự trợ giúp của các thiết bị chuyên dụng. Các thiết bị thường dùng nhất là kính lọc màu Chelsea, phổ kế và kính hiển vi ngọc học.
Xem thêm:
1. Nhận biết ngọc Jadeite loại B:
Hiện nay chỉ có một cách DUY NHẤT có thể phát hiện ngọc loại B chắc chắn và chính xác 100% (mà ko phải phá hủy nó), đó là dùng phương pháp FTIR – Fournier Transform Infrared Spectroscopy
* Mức độ nhận biết phòng lab
– Đo các tính chất vật lý đặc trưng của ngọc để nhận biết, như tỷ trọng (3.30 – 3.38) và chỉ số khúc xạ (1.652 – 1.688). Ngọc loại B sẽ cho kết quả thu được thấp hơn nhiều.
* Mức độ nhận biết cá nhân
– Bằng nhiệt (phương pháp phá hủy): Lợi dụng tính chất Ngọc Jadeit có thể chịu nhiệt độ lên đến 1000 độ C nhưng Polyme chỉ chịu được đến 400 độ C, khi nâng nhiệt độ đến mức 400 độ C ta có thể nhìn thấy vết Polyme cháy hoặc mùi Polyme cháy
– Bằng cách nghe âm thanh: Ngọc loại A sẽ cho âm trong, dễ nghe, cao và ngân dài, trong khi ngọc loại B cho âm tương tự nhưng độ ngân ngắn hơn, hoặc âm đục không vang. Vật dùng để gõ tốt nhất là một viên mã não, hoặc một viên xu bạc.
– Bằng chiếu đèn và quan sát: chỉ dùng cho người có kinh nghiệm.Ngọc có và không có polyme sẽ cho kết quả khác nhau, khi quan sát ánh sáng xuyên và ánh sáng bị giữ lại.
– Chiếu đèn và quan sát bằng kính phóng > 60x: Chiếu đèn và quan sát bằng kính phóng > 60x sẽ có thể tìm thấy được mạch polyme ở các nang trống trong khối ngọc và trên bề mặt của ngọc đã xuất hiện sau khi xử lý axit
– Bằng đèn chiếu tia tử ngoại: Dùng đèn cực tím bước sóng dài UVA (bước sóng 400 – 315 nm) chiếu vào ngọc jadeite và quan sát huỳnh quang. Ngọc loại B, chứa polyme, sẽ phát huỳnh quang mức độ yếu, có màu xanh phấn da trời cực tím (weak chalky blue untralviolet light). Thử nghiệm tương tự với đèn cực tím sóng ngắn UVC (bước sóng 280 – 100 nm) cho kết quả với huỳnh quang yếu màu trắng phấn cực tím (weak chalky white untraviolet light). Lưu ý là phương pháp này không phát hiện được loại B dùng resin cao cấp
2. Nhận biết ngọc loại C:
* Mức độ phòng Lab: Thực hiện các thí nghiệm để phát hiện ngọc nhuộm màu – Dùng kính hiển vi phóng soi, phương pháp dùng đèn cực tím, phương pháp đo phổ hấp thụ (quang phổ), dùng polariscope…
* Mức độ nhận biết cá nhân:
– Bằng mắt thường: dùng cho người có kinh nghiệm. Ngọc được nhuộm có màu hơi dại, không tự nhiên, có thể không phân bố ngẫu nhiên mà theo chủ ý.
– Bằng kính lọc Chelsea: Sử dụng đèn soi đá ánh sáng VÀNG soi ngọc theo phương thẳng đứng từ dưới lên. Quan sát qua kính lọc Chelsea sẽ thấy màu của ngọc loại C sẽ chuyển sang đỏ hoặc hồng nhạt (hoặc một màu được chỉ định cụ thể, tùy thuộc vào loại và hãng sản xuất kính lọc Chelsea). Ngọc loại A sẽ không đổi màu khi quan sát qua kính lọc Chelsea.
Chú ý: Không phát hiện được 100%
– Bằng chiếu đèn và quan sát với kính phóng > 60x: Dùng đèn soi đá ánh sáng trắng chiếu vào ngọc theo phương ngang và quan sát sẽ dễ dàng thấy được vị trí các vết màu nhuộm. Màu nhuộm không thể thấm vào trong các vi hạt ngọc mà chỉ có thể đi vào giữa các khe mao mạch và bao phủ bên ngoài các vi hạt ngọc, tạo ra các lưới màu, rất khác với vân ngọc tự nhiên.
– Bằng đèn chiếu tia tử ngoại: Dùng đèn cực tím bước sóng dài UVA (bước sóng 400 – 315 nm) chiếu vào ngọc jadeit và quan sát huỳnh quang. Ngọc loại C đã được nhuộm màu, sẽ phát huỳnh quang mạnh màu xanh phấn da trời (strong chalky blue light). Thử nghiệm tương tự với đèn cực tím sóng ngắn UVC (bước sóng 280 – 100 nm) cho kết quả với huỳnh quang mạnh màu trắng phấn (strong chalky white light).
– Bằng kính xem quang phổ: Chiếu đèn, dùng kính xem quang phổ và đọc kết quả (xem hình).
Phổ hấp thụ là phương pháp có hiệu quả nhất trong việc xác định jat nhuộm màu. Jadeit bán trong, màu sáng cho phổ với vạch rất mạnh sắc nét ở rìa vùng tím, tại bước sóng 437nm. Ở những màu do nhuộm màu hoặc màu lục đậm vạch phổ này thường bị che lấp. Các loại jadeit tự nhiên thường cho các vạch phổ trong vùng đỏ dưới dạng 3 bậc tại các bước sóng 630, giữa 650 – 660 và gần 690nm. Còn các đá đã nhuộm màu thường cho một dải phổ trong vùng đỏ có tâm tại bước sóng 650 hoặc 640nm.
Hiện nay trên thị trường rất nhiều loại jat đã qua xử lý màu ở Hồng Kông, theo công nghệ tẩy màu bằng axit sau đó ép polime (bleached & impregnated jat). Phát hiện loại ngọc này là rất khó, đòi hỏi người chơi phải có kiến thức, am hiểu để lựa chọn cho mình sản phẩm có giá trị, đạt tiêu chuẩn.
Phân biệt Jadeit thật và Jadeit giả
Jadeite được làm giả dưới dạng thủy tinh, chất dẻo nhuộm màu xanh, ghép jat thực với vật liệu khác (đá ghép)… Đê phân biệt Jadeit người ta dựa vào các đặc điểm sau:
– Vì thủy tinh và chất dẻo là chất dẫn nhiệt kém nên ta cảm giác ấm khi cầm vào nó, hoặc ép lên da.
– Đối với những mẫu thủy tinh bán trong, người ta có thể phát hiện thấy những bọt khí tròn hoặc dài.
– Chất dẻo thường mềm và rất nhẹ.
